Periodontoloji nedir?

Periodontoloji, dişleri çevreleyen yumuşak ve sert dokuların iltihabi hastalıkları ve bunların tedavisi ile ilgilenir.
Dişler kemiğe direkt olarak bağlanmazlar. Çene kemiklerinde, kemiğin alveoler çıkıntı denilen bölümünün içine gömülüdürler. Alveol kemiği ile dişin kök yüzeyi arasında, liflerden oluşan fibroelastik bir doku bulunur. Bu doku “periodontal ligament” adını alır ve dişler üzerine gelen kuvvetlerin çene kemiklerine yumuşatılarak iletilmesini sağlar. Bu yapıların üzerini dişeti ve ağız mukozası örter. Dişleri çevreleyen tüm bu dokular “periodontal dokular” olarak adlandırılır.

Sağlıklı dişeti

Sağlıklı dişeti açık pembe renkte, mat, diş ile birleştiği yerde bıçak sırtı gibi sonlanan, kurutularak çıplak göz ile bakıldığında yüzeyinde portakal kabuğundakini andıran pütürler görülen bir dokudur. Sağlıklı dişeti, diş fırçalama ile kanamaz.

Hastalıklı dişeti

Periodontal dokular, dişlerin üzerini kaplayan ve “mikrobiyal dental plak” adı verilen birikinti nedeniyle iltihaplanır. Periodontal hastalıkların çoğunluğu kronik iltihabi hastalıklardır ve çok ileri aşamalara gelmeden farkedilebilir belirtiler vermezler. Dişeti iltihabının neden olduğu diş kayıpları, çürüklerin neden olduğu diş kayıplarından çok daha fazladır. İltihabın erken dönemlerinde dokulardan sadece dişetinin sağlığı bozulur. Bu aşamada hastalık “gingivitis” adını alır. İltihap dişeti düzeyinden diğer periodontal dokulara geçince, periodontal ligament ve alveol kemiği de etkiler. Dişin etrafını saran alveol kemiği erimeye başlar ve “periodontitis” adını alır. Periodontitis dişlerin etrafında abseler oluşmasına, dişlerin sallanmasına ve kaybına neden olur.

Diş taşı (tartar)

Diştaşı (tartar), mikrobiyal dental plağın dişler üzerinden uzaklaştırılmaması halinde kireçlenmesi ile oluşan sert birikintilerdir. Diştaşı, girintili çıkıntılı bir yüzeye sahip olduğundan, yeni oluşan plağın tutunması için uygun bir ortam oluşturur. Üstelik diştaşının üzerinde biriken plak, diş fırçası ve diş ipi ile uzaklaştırılamadığından, bir süre sonra altındaki taşın bir parçası haline gelir. Diştaşı bu şekilde birikmeye devam eder. Sonuç, o bölgede iltihabın belirtilerinin daha şiddetli bir biçimde ortaya çıkmasıdır.

Gingivitis

Periodontal dokulardan sadece dişetinin sağlığını kaybetmesi ile ortaya çıkan klinik tablodur. İltihap diğer periodontal dokulara geçmemiştir. Gingivitis’te dişeti kırmızı ve şiştir. Yüzeyindeki pütürler kaybolmuş ve doku parlak hale gelmiştir. Gingivitis’te dişimizi fırçalarken, hatta bazen kendi kendine meydana gelen dişeti kanaması vardır. Gingivitis’in çok erken dönemlerinde, hastanın ağız hijyeninin sağlanması ve mikrobiyal dental plak kontrolü hastalığın tedavisi için yeterli olabilir. Yerleşmiş gingivitisin tedavisi diş yüzeyi temizliği (diştaşı temizliği) ile yapılır.

Periodontitis

Dişetinde başlayan kronik iltihabın periodontal ligament ve alveol kemiğine geçmesi ile yumuşak ve sert doku yıkımı başlamaktadır. Dişeti oluğu, dişetinin şişmesi ve alveol kemiğinin erimesi ile derinleşir, dişin etrafında bir “cep” oluşturarak bakterilerin çoğalması için uygun bir ortam haline gelmektedir. Periodontitis, bazı ender formları dışında, çok yavaş ilerleyen bir hastalıktır. Zaman içinde, lenf ve kan yoluyla yayılarak, tüm vücudu ve önemli organları etkileyen bir enfeksiyon odağı olma özelliği taşımaktadır. Periodontitis ilerledikçe dişeti çekilmeleri meydana gelebilir. Dişler yelpaze gibi açılıp birbirlerinden uzaklaşabilirler. Daha ileri safhalarda abse oluşumu görülebilir, dişler sallanabilir ve diş çekimi kaçınılmaz hale gelebilir. Periodontitisin tedavisinde amaçlanan, yumuşak ve sert dokunun hastalık nedeniyle ortadan kalkmasıyla meydana gelmiş yapısal bozukluğun düzeltilmesidir.

Her tedavide olduğu gibi hastanın ağız hijyeninin sağlanması birinci derecede önem taşır. Tedaviden sonra kazanılan sağlığın korunması da ancak bu şekilde mümkündür. Dişlerin yüzeyinin temizlenmesi periodontitisin erken aşamalarında dokuların sağlığına kavuşması için yeterli olabilir. Ancak hastalığın daha ilerlemiş durumlarında cerrahi müdahale gerekir. Periodontal cebin eliminasyonu ve hastalık sonucu meydana gelmiş kemik deformitelerinin düzeltilmesi için cerrahi operasyonlar yapılır.

Dişeti hastalığının belirtileri nelerdir?

Dişetindeki kanamalar, dişetlerinde renk, şekil bozuklukları, sürekli ağız kokusu, kırmızı, şiş ve hassas dişetleri, sallanan veya giderek birbirinden uzaklasan dişler, diş eti hastalıklarının belirtileri arasındadır.

Neler dişeti hastalığına sebep olur?

Dişeti hastalığının temel nedeni bakteri plağı denen dişe sıkıca tutunan, yapışkan saydam bir tabakadır. Tırnağınızla dişinizin üzerini kazıyarak plağı fark edebilirsiniz. Plağın bir miligramında 200 ile 500 milyon arasında bakteri bulunur. Bununla birlikte genetik faktörler , sigara, ilaç kullanımı, hormonal değişiklikler, diş sıkmak ve gıcırdatmak, kötü beslenme, şeker hastalığı (diabet) gibi faktörlerde dişeti sağlığınızı etkilemektedir.

Dişeti hastalıkları nasıl önlenir?

Dişeti hastalıklarının önlenmesinde öncelikli görev kişinin kendisine düşmektedir.
Günlük ağız bakımını doğru ve düzenli yapmalıdır. Dişlerin üzerindeki bakteriyel plak uzaklaştırılmalıdır. Dişhekimine düzenli aralıklarla gidilmeli, kontrol ve tedavi uyarıları dikkate alınmalıdır.